مطالعات میان رشته ای در شهر سوخته
  • چهارشنبه 08 فروردين 1397

مطالعات میان رشته ای در شهر سوخته

مطالعات میان رشته ای در شهرسوخته از دیرباز اهمیت و ارزش والایی در مطالعات باستان شناسی این محوطه بزرگ و مهم در شرق فلات ایران داشته است. این پژوهشهای دامنه دار و گسترده عمدتا بر موارد زیر متمرکز بوده است:

  1. مطالعات انسان شناسی: با توجه به سابقه دراز مدت کاوش درگورستان بزرگ شهرسوخته با بیش از 20000 تدفین  و کشف حدود 1000 اسکلت انسانی، از اهمیت زیادی برای توسعه دانش میان رشته ای در حوزه انسان شناسی برخوردار است. مطالعات انسان شناسی شهرسوخته ابتدا بوسیله آقای فرزاد فروزانفر از پژوهشکده باستان شناسی انجام میگرفت. سپس این مهم به دکتر مریم رمضانی از دانشگاه تهران واگذار گردید و در دو سال اخیر گروه انسان شناسی از دانشگاه سالنتو به سرپرستی دکتر فرانچسکو فابری به گروه مطالعات انسان شناسی در شهرسوخته اضافه شده اند.
  2. گیاه باستان شناسی: به موازات پژوهشهای انسان شناسی در شهرسوخته بر روی بقایای انسانی، حجم بسیار زیادی از مواد و دانه های گیاهی هم در ظروف گورنهاده  و هم در بافت مسکونی شهر طی کاوشهای سالهای اخیر به دست آمده است. این حجم انبوه از بقایای گیاهی و ارگانیک، نیازمند پژوهشی گسترده بوده است. برای همین به موازات مطالعات انسان شناسی، مطالعه بقایای گیاهی از دیگر جنبه های با پیشینه زیاد در کاوشهای باستان شناسی شهرسوخته می باشد. این پژوهشها ابتدا به وسیله گروه گیاه باستان شناس ایتالیایی از ایزمئو روم به سرپرستی لورنزو کستانتینی و تیم همراه او  طی سه فصل به انجام رسید. سپس این مطالعات در سالهای اخیر به عهده گروه گیاه شناسی دانشگاه سالنتو ایتالیا بوده است.
  3. مطالعات جانور شناسی :  همانند بقایای گیاهی ، حجم بسیار زیادی از یافته های بخش مسکونی متعلق به بقایای جانوری می باشد که در لایه ها و فضاهای مختلف و بعضا در بقایای تدفینی گورستان کشف و مستند سازی شده اند. کمبود و یا نبود متخصصان این رشته به خصوص در ایران بر سختی و دشواری مطالعه منظم و سالانه بقایای جانوری به دست امده از کاوشهای شهر سوخته افزوده است. طی فصل پانردهم و شانزدهم کاوش شهر سوخته ، مطالعه بقایای جانوری به عهده خانم دکتر کلودیا مینیتی از دانشگاه سالنتو می باشد که نتایج مقدماتی مطالعه بقایای جانوری شهر سوخته  در کنفرانس  ICAANE   در آپریل 2018 در مونیخ آلمان ارائه گردید.
  4. مطالعات زمین شناسی، مغناطیس سنجی و عکس برداری هوایی: سابقه اینگونه پژوهشها در شهرسوخته به سال 1383 باز میگردد که برای نخستین بار گروه ایتالیایی ژئو مغناطیس در شهر سوخته مطالعات و بررسی هایی را انجام داد اما متاسفانه به دلیل شرایط بارش های جوی و سرمای زیاد هوا، این مطالعات نتایج در خوری نداشت. سپس در سال 1390 برای تخستین بار دکتر کوروش محمدخانی از پژوهشکده باستان شناسی اقدام به انجام مطالعات مغناطیس سنجی در شهر سوخته و دهانه غلامان کرد و نتایج مطالعات خود را نیز منتشر نمود. از سال 1395 عکس برداری هوایی از بخشهای مختلف شهرسوخته بوسیله خانم مدیا رحمانی انجام گرفت که نتایج ان در همایش سالانه باستان شناسی در سال 1395 در تهران ارائه شد و در سال 1396 گروه ژئومغناطیس دانشگاه گوتینگن آلمان به سرپرستی دکتر توبیاس شولتز اقدام به بررسی های هدفمند ژئو مغناطیس در نقاط مختلف شهر سوخته کرد که نتایج کار او برای نخستین بار در کنفرانس ICAANE   در آپریل 2018 در مونیخ آلمان ارائه گردید. 
  5. مطالعات مرمتی و تجزیه عنصری  مواد شهر سوخته:  به مانند دیگر بخشها و تاکیدی که سازمانهای مرتبط با میراث فرهنگی بر بحث مرمت و حفاظت اشیا و یافته های باستانی  چه در حین کاوش و چه پس از آن دارند،  مرمت و حفاظت از بقایای باستانی، بخش بسیار مهمی ازکاوشهای باستان شناسی شهرسوخته می باشد. در سالهای گذشته پژوهشکده حفاظت  مرمت در مقاطعی حساس با توجه به یافته های مهمی همانند سبد حصیری گورستان یا کیسه چرم مربوط به چشم مصنوعی، اقدام به فرستادن متخصصان مرمت از تهران به پایگاه گروه باستان شناسی می نمود اما در طی سالیان اخیر، عملیات حفاظت و مرمت بخشی از یافته های شهرسوخته به عهده آقای وحید پورزرقان از  گروه مرمت اشیای باستانی دانشگاه زابل می باشد. همچنین مطالعات تجزیه شیمیایی و عنصری بخشی از یافته های شهرسوخته، به خصوص سفال بیشتر با همت متخصصان و پزوهشگران مختلف هم از دانشگاه زابل و هم سایر موسسات انجام پذیرفته است. کار مرمت پارچه های شهرسوخته که جزو یافته های نفیس و ارزشمند این محوطه باستانی می باشند در فاصله سالهای 1387 و 1388 به عهده سرکارخانم هاله هلالی از دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران بوده است. نتایج مطالعات ایشان بر روی پارچه ها در یک کتاب کوچک و همچنین در قالب پایان نامه کارشناسی ارشد ارائه شده است.

 

فرزاد فروزانفر: انسان شناس (1376-1388)

دکتر فرانچسکو فابری : انسان شناس. دانشگاه سالنتو. لچه. ایتالیا (2017-2022)

دکتر مریم رمضانی: انسان شناس (1393-1395)

دکتر کلودیا مینیتی  جانور شناس شهرسوخته به همراه آلبرتو پوتانزا از دانشگاه سالنتو در حال مطالعه بر روی بقایای میمون ماکاک کشف شده از گورستان شهرسوخته

پارچه های شهرسوخته: عملیات حفاظت و مطالعات میان رشته ای توسط خانم هاله هلالی در سالهای 1385-1388 انجام گرفته است

مطالعات زمین سنجی در شهرسوخته در دو دوره توسط دکتر کوروش محمد خانی از پژوهشکده باستان شناسی (1388-1392) و توبیاس شولتز از دانشگاه گوتینگن آلمان (1396)انجام گرفته است

مطالعه بقایای جانوری از سال 1395 با مدیریت خانم دکتر کلودیا مینیتی از دانشگاه سالنتو انجام می گیرد

دکتر وحید پورزرقان: مرمت گر

دکتر فیورنتینا به عنوان گیاه شناس شهرسوخته از دانشگاه سالنتو به همراه دستیار خود ایگنازیو مینروینی